الو مشاوره

انواع اختلال وسواس فكري – عملي و اختلالات مرتبط

1. اختلال وسواس فكري – عملي
2. اختلال بد شكلي بدن
3. اختلال احتكار ( ذخيره كردن )
4. اختلال كندن مو
5. اختلال كندن پوست

وسواس فكري و عملي چيست ؟

براي پاسخ به اين سوال كه وسواس فكري و عملي چيست ؟ بايد بگوييم اختلالي كه مشخصه بارز آن هجوم افكار مزاحم و ناخواسته در ذهن فرد است كه موجب استرس و اضطراب در فرد مي شود و فرد براي كاهش اين استرس و اضطراب به انجام كاري مي پردازد.

معيارهاي تشخيصي اختلال وسواس فكري – عملي

A: حضور وسواس‌ها، اجبارها يا هر دو:

وسواس شامل يكي از موارد زير مي شود:

۱- افكار، اميال يا تصاوير ذهني هميشگي و تكراري، كه فرد در دوره‌اي از ناراحتي، آن‌ها را ناخواسته و مزاحم مي‌داند و در بيش‌تر افراد اضطراب يا استرس شديد پديد مي‌آورد.

۲- فرد تلاش مي‌كند تا اين افكار، اميال يا تصاوير ذهني را ناديده بگيرد يا سركوب كند، يا به كمك يك فكر يا كار ديگر آن‌ها را خنثي و بي‌ اثر كند. يعني با انجام دادن يك اجبار تلاش مي‌كند اثر آن‌ها را كاهش دهد.

اجبارها نيز شامل يكي از موارد زير مي باشد:

۱- رفتارهاي تكراري (مانند شستن، مرتب كردن) يا اعمال ذهني تكراري (مانند شمردن، تكرار واژه‌ها ) كه فرد احساس مي‌كند در واكنش به يك وسواس يا مطابق با قوانيني كه بايد به طور سفت و سخت اعمال شود بايد به انجام برسد.

۲- درحقيقت كاري كه اين رفتارهاي فيزيكي تكراري مي كند اين است كه از اضطراب و استرس جلوگيري مي كند يا آن‌ها را كاهش دهد. يا از رويداد و موقعيتي كه آن ‌را ترسناك مي‌داند پيشگيري كند. اما اين رفتارهاي فيزيكي و اعمال ذهني با مواردي كه قرار است آن‌ها را خنثي يا پيشگيري كند هيچ ارتباط منطقي ندارند. يا رفتارها و اعمالي به وضوح افراطي هستند.

B: وسواس ها يا اجبارها وقت‌گير هستند.

براي نمونه هر روز ساعت‌ها وقت فرد را مي‌گيرند. براي نمونه فردي را در نظر بگيرد كه حمام گرفتنش ۴ ساعت در هربار طول بكشد در اين صورت اگر هر روز بخواهد به حمام برود زمان زيادي را مي بايست براي آن صرف كند در اين حالت فرد از لحاظ روابط خانوادگي و اجتماعي دچار اختلال مي شود برخي از اين افراد براي صرفه جويي در زمان هفته ها حمام نمي برند و با اينكار ممكن است در زندگي زناشويي دچارمشكلات عديده اي شوند.

درمان اختلال وسواس فكري – عملي

• روان درماني اختلال وسواس فكري – عملي

1. مواجهه و پيشگيري از واكنش
   مهم‌ترين و موفق ترين درمان براي اين اختلال، مواجهه و پيشگيري از واكنش است. ما مي دانيم اگر شما به مدت طولاني در يك موقعيت استرس زا باقي بمانيد به تدريج به آن عادت كرده، اضطراب شما از بين مي رود. بنابراين شما با موقعيتي كه از آن هراس داريد رو در رو مي شويد، اما در عين حال انجام امور جبري تكراري مانند چك كردن مداوم يا تميز كردن (پيشگيري از واكنش) را متوقف مي كنيد و منتظر مي شويد تا اضطراب از شما دور شود.معمولا بهتر است اين كار را قدم به قدم انجام دهيد.
2. روان‌ درماني شناختي – رفتاري هم در درمان اختلال وسواسي اجباري ، موثر است.

• دارو درماني اختلال وسواس فكري – عملي 

بيش‌تر داروهايي كه تجويز مي‌شوند عبارتند از: ضدافسردگي ها كه باعث افزايش سطح سروتونين مغز مي‌شوند ناقل عصبي اي كه در اثر اين اختلال در مغز كم شده است.

اختلال بدشكلي بدن

معيارهاي تشخيص اختلال بدشكلي بدن 

در روان ‌شناسي اختلال خود زشت‌ انگاري يا ختلال بد شكلي بدن اختلالي است كه مهم‌ ترين تظاهر آن اشتغال ذهني مفرط به وجود نقصي خيالي يا بزرگ‌ نمايي‌ شده در ظاهر است.اين نقص‌ ها يا خيالي هستند و يا در صورت وجود، بسيار جزيي و بي‌ اهميت‌ اند به طوري كه فرد به صورت افراطي از آن رنج مي‌ برد.

۱. فكر كردن به مشكل براي مدتي طولاني در طول روز و به صورت مداوم و هر روزه
۲. نگراني در مورد شكست در مراحل و چالش هاي زندگي به خاطر ظاهر فيزيكي

• اين اختلال اغلب باعث احساس ناراحتي شده و همچنين باعث مي شود كه اين افراد در مورد ظاهر خود بارها و بارها از دوستان و يا اعضاي خانواده خود سوال بپرسند. البته در نهايت نيز جواب هاي آنها را باور نمي كنند.

• همچنين ممكن است اين افراد به صورت مداوم تلاش در پنهان كردن مشكل خود داشته باشند.

• اين افراد ممكن است به صورت مداوم تمايل به استفاده از درمان هاي مختلف براي زيبايي پوست و يا انجام عمل هاي جراحي زيبايي داشته باشند. (حتي زماني كه پزشك متخصص انجام اين كارها را غير ضروري تشخيص داده باشد.)

• تكرار عمل هاي جراحي زيبايي نيز از جمله علائم اين اختلال است.

• موارد شديد اختلال خود زشت انگاري مي تواند به اضطراب، افسردگي و يا حتي فكر كردن و اقدام به خودكشي منجر شود.

درمان اختلال بدشكلي بدن

• روان درماني اختلال بدشكلي بدن

درمان شناختي رفتاري درمان انتخابي دسته اي از بيماران است زيرا شناخت هاي اين افراد دچار مشكل شده است.

اختلال احتكار

معيارهاي تشخيص اختلال احتكار

اين افراد به طور افراطي اشياء و اموال را گردآوري مي‌كنند. آن‌ها نمي‌توانند يا نمي‌خواهند انبوهي از چيزهاي بي‌ارزش و بي فايده را دور بيندازند

A: فرد هميشه به سختي مي‌تواند چيزهايي كه دارد را دور بريزد يا از آن‌ها جدا شود. فرقي نمي‌كند كه آن‌ها با ارزش باشند يا نباشند.

B: دليل اين مشكل اين است كه فرد احساس مي‌كند بايد چيزهايي كه دارد را براي روز مبادا نگه دارد. از سوي ديگر مي‌خواهد از رنج و استرس ناشي از دور ريختن آن‌ها خودداري كند.

C: ناتواني از دور ريختن چيزها، كم‌كم به تعداد آن‌ها مي‌افزايد و باعث شلوغ شدن و انباشته شدن آن‌ها در اتاق‌ها و ديگر بخش‌هاي خانه شود. به ويژه در جاهايي كه رفت و آمد و ديگر كارهاي روزمره در آن انجام مي‌شود. به همين دليل است كه اتاق نشيمن تبديل به يك انباري بي‌نظم و ترتيب مي‌شود.و به ندت مي توان در خانه اين افراد قسمت هاي خالي و تميز را يافت.

درمان اختلال احتكار

• درمان دارويي اختلال احتكار

همه بيماران به دارو درماني واكنش مثبت نشان نمي‌دهند و چيزي كمتر از نصف بيماران به دارو پاسخ مي دهد. براي دارو درماني اختلال احتكار از داروهاي ضدافسردگي بهره گرفته مي‌شود. داروهايي مانند كلوميپرامين، پاروكستين، فلووكسامين، سرترالين و سيتالپرام اين داروها مي‌تواند اختلالات وسواسي و اجباري را كنترل كند ولي نمي‌تواند به طور كامل اين اختلالات را درمان كند.

• روان درماني اختلال احتكار

برخي از روان‌شناسان بر اين باورند كه بهترين روش براي روان‌درماني اختلال احتكار، درمان شناختي رفتاري است. بسياري از كساني كه به اختلال احتكار دچار بودند با اين شيوه بهبود يافته و درمان شدند : روان درماني مواجهه و جلوگيري از پاسخ كه نوعي روان درماني شناختي-رفتاري است، روي قرار دادن فرد در معرض محرك ها و ممانعت از پاسخ، تمركز مي كند. به نظر مي رسد اين نوع درمانبهترين درمان براي اختلال احتكار است گروه‌ درماني نيز يكي از روش‌هايي است كه در بهبود اختلال احتكار موثر است اما باعث درمان كامل نمي‌شود.

اختلال وسواس كندن مو

معيارهاي تشخيص اختلال وسواس كندن مو

افراد مبتلا به اين اختلال يك ميل اجباري ، براي كندن مو در خودشان حس مي‌كنند. آن‌ها به اندازه‌اي موهايشان را مي‌كنند كه بخشي از سرشان كم‌مو يا كچل شود. اين كم مو شدن يا كچلي نيز رنج، ناراحتي و فشار رواني را براي اين افراد به دنبال دارد. كساني كه دچار اختلال مو كندن هستند در زندگي روزمره، عملكرد اجتماعي و شغلي دچار مشكل اساسي مي‌شوند.

A: فرد هميشه تنشي و فشاري را براي كندن موهاي خود را احساس مي‌كند و براي رفع اين تنش موهاي خود را مي كند تا جايي كه بخشي از سر او بدون مو يا كچل مي‌شود.

‌‌‌B: فرد بارها و بارها براي كاهش يا جلوگيري از كندن مو تلاش كرده است ولي با شكست رو‌به‌رو شده است.

درمان اختلال وسواس كندن مو

• روان درماني اختلال مو كندن

شيوه‌ي روان درماني اختلال مو كندن به سن بستگي دارد. در كودكان كمتر از ۱۰سال اين اختلال ممكن است هرچه بزرگتر مي شوند خود به خود ازبين برود. در نوجوانان و جوانان آگاهي دادن به فرد و خانواده‌ درباره‌ي اين اختلال رواني بسيار مهم است. بهترين شيوه‌ي درمان اختلال مو كندن، آموزش معكوس سازي عادت است. در اين شيوه‌ي روان‌درماني، روان‌شناس به فرد ياد مي‌دهد تا ميل شديد به مو كندن را بشناسد و اين ميل را به چيز ديگري معطوف كند و بجاي آن به كارديگري مشغول شود. روان درماني شناختي رفتاري ، بيوفيدبك، هيپنوتيزم، درمان رفتاري و نيز روانكاوي نيز مي‌توانند از شدت فراواني سمپتوم‌ها بكاهند و اين اختلال را درمان كنند.

• دارو درماني اختلال مو كندن

دارو درماني مي تواند اختلال مو كندن را كنترل كند اما نمي تواند آن را به طور كامل درمان كند.در اينجا نيز داروهاي ضدافسردگي مي تواند مفيد و موثر واقع شود. 

اختلال پوست كندن

معيارهاي تشخيص اختلال كندن پوست

اختلال پوست كندن عبارت است از ميل و هوس شديد و مكرر براي كندن پوست خود، تا جايي كه باعث آسيب رسيدن به پوست و گوشت مي‌شود.

A: فرد هميشه پوست خود را مي‌كند تا جايي كه به زخم شدن مي‌انجامد.

B: فرد هميشه براي كاهش و جلوگيري از پوست كندن تلاش كرده است.

درمان اختلال پوست كندن

• دارو درماني اختلال پوست كندن

ضدافسردگي ها، آنتاگونيست‌هاي اوپيودي و گلوتامات‌ها داروهايي مانند دوكسپين، كلومپرامين، نالتروكسون، پيموزيد و اولانزاپين در درمان اين اختلال تاثيرگذار هستند.

• روان درماني اختلال پوست كندن

هم‌اكنون رفتار درماني بهترين شيوه براي روان‌درماني اختلال پوست كندن است. روش‌هايي مانند درمان شناختي رفتاري و روانكاوي نيز در كنترل و درمان اين اختلال كاربرد دارند. 

شما مي توانيد در قسمت ديدگاه سوالات خود را با مشاوران ما درميان بگذاريد … 

منبع:وسواس فكري و عملي چيست ؟


استرس و اضطراب - تعريف اضطراب وراهكارهاي مقابله با آن - علائم افسردگي وراهكارهاي مقابله با آن - انواع اختلالات جنسي و درمان - اختلال ملال جنسي به همراه علت هايش - مشاوره ازدواج - خودارضايي و عوارض و پيامدهاي آن - سن ازدواج - عزت نفس وخودبيني وراهكارههاي تقويت آن -